Epitafium (z gr. epi-taphios, „nad grobem”, „na kamieniu nagrobnym” – napis umieszczony na nagrobku lub pomniku upamiętniający lub sławiący zmarłego. Epitafium może zawierać portret zmarłego (malowany lub płaskorzeźbiony) albo scenę figuralną, a także odpowiednie symbole i alegoryczne atrybuty. Mógł to być w końcu pomnik w postaci ozdobnej płyty lub tablicy z napisem ku czci zmarłego, najczęściej nie w miejscu pochówku, lecz w innym związanym z daną osobą, np. w kościele, na ścianie, filarze lub posadzce.

Epitafium obrazowe (z niem. Bildepitaph) – pomnik czci zmarłego lub zmarłych (np. rodziny), umieszczony zwykle nie w miejscu pochówku, lecz w innym miejscu związanym z daną osobą, najczęściej w kościele, na ścianie lub filarze. Składa się z płyty z napisem – właściwego epitafium, oraz obrazu lub obrazów, najczęściej malowanych lub rzeźbionych, rzadziej wykonanych w innych technikach artystycznych. Epitafium obrazowe ukazuje zwykle portret zmarłego lub zmarłych, czasem w towarzystwie jego świętego patrona lub patronów. Ponadto epitafium zawiera często obraz religijny o charakterze dewocyjnym, narracyjnym lub reprezentacyjnym – w zależności od czasu powstania i wyznania upamiętnionych osób. Epitafium obrazowe może być wzbogacone o dodatkowe elementy – napisy (np. cytaty biblijne, dewizy), przedstawienia i postacie alegoryczne, herby itp