Kościelny (a) (zakrystianin – od słowa zakrystia) to osoba, wykonująca prace w kościele jak i wokół niego. Najczęściej jest to człowiek świecki, który sprawuje nadzór nad zakrystią. Zakrystianem może być również zakonnik lub zakonnica. Zakrystian jest też często nazywany kościelnym.

Do obowiązków i ról które spełnia można zaliczyć: otwieranie i zamykanie świątyni dzwonienie dzwonem przed mszą i w czasie procesji opieka nad paramentami dbanie o porządek i czystość w kościele oraz wokół kościoła przygotowanie szat i naczyń liturgicznych do obrzędów pomoc kapłanowi przy zakładaniu szat przed mszą i zdejmowaniu po mszy bywa często opiekunem formacji ministranckiej zastępuje ministrantów przy celebracji mszy pomaga kapłanowi w obrzędach i sakramentach, takich jak: chrzty, śluby, bierzmowanie, namaszczenie chorych, pogrzeby i inne.

Ze względu na wykonywany zawód i funkcję „zaufania publicznego”, zakrystian lub kandydat na zakrystiana powinien charakteryzować się odpowiedzialnością, wysoką kulturą osobistą oraz wyznawać ogólnie przyjęte normy moralne i etyczne.