Przymierze małżeńskie powstało z woli Stwórcy, który wyposażył je we własne prawa. Dzięki niemu mężczyzna i kobieta stanowią miedzy sobą wewnętrzną wspólnotę życia i miłości. Małżeństwo nastawione jest na dobro współmałżonków, a także na zrodzenie i wychowanie potomstwa; przez Chrystusa podniesione zostało do godności sakramentu Jest ono także znakiem związku Chrystusa i Kościoła. Udziela małżonkom łaski miłowania się wzajemnie tą miłością, którą Chrystus obdarzył Kościół.
Sakrament małżeństwa mogą przyjąć ochrzczeni, którzy ukończyli 18 rok życia (w przypadku kobiety, która ukończyła 16 rok życia, możliwe jest uzyskanie dyspensy od biskupa), pozostający w stanie wolnym. Bycie wolnym oznacza brak przymusu oraz brak przeszkód ze strony prawa naturalnego czy kościelnego.
Celebracja sakramentu
W Kościele łacińskim małżeństwo jest zazwyczaj zawierane podczas Mszy Świętej, ze względu na związek wszystkich sakramentów z Misterium Paschalnym Chrystusa. Małżonkowie przypieczętowują swoją zgodę n wzajemne oddanie się sobie poprzez dar własnego życia, jednocząc się ofiarą Chrystusa, uobecnioną w Ofierze eucharystycznej o przyjmując Eucharystię.
Sakramentu małżeństwa udzielają sobie nawzajem małżonkowie, jako szafarze łaski Chrystusa, wypowiadając przed Kościołem swoją zgodę. Zgodę tę przyjmuje prezbiter lub diakon, który asystuje przy obrzędzie zawarcia małżeństwa, przyjmuje zgodę małżonków w imieniu Kościoła i udziela błogosławieństwa. Obecność pełniącego posługę w Kościele, a także świadków w widoczny sposób wyraża, że małżeństwo stanowi rzeczywistość kościelną.
Do istoty małżeństwa należy jedność, nierozerwalność i otwartość na płodność. Poligamia jest sprzeciwieniem się jedności małżeństwa, rozwód rozłączeniem tego, co Bóg złączył, natomiast odrzucenie płodności jest pozbawieniem życia małżeńskiego dziecka, które powinno być najcenniejszym darem małżeństwa.
Zawarcie powtórnego związku za życia współmałżonka jest sprzeciwieniem się zmysłowi i prawu Bożemu. Osoby takie nie są wyłączone ze wspólnoty kościoła, ale nie mogą przystępować do Komunii świętej.
Przygotowanie do Sakramentu Małżeństwa
Narzeczeni powinni zgłosić zamiar zawarcia Sakramentu Małżeństwa w kancelarii parafialnej przynajmniej trzy miesiące przed planowanym terminem ślubu. Wówczas otrzymują potrzebne informacje dotyczące wszelkich formalności związanych z zawarciem tego Sakramentu.
Do spisania protokołu przedślubnego narzeczeni zgłaszają się do Kancelarii Parafialnej /narzeczonej lub narzeczonego/ przynosząc następujące dokumenty:
- Dokumenty tożsamości (np. paszport, dowód osobisty, prawo jazdy),
- Świadectwo chrztu świętego – jeśli sakrament Chrztu Świętego został udzielony w innej parafii niż parafia gdzie ma być zawarty związek małżeński, trzeba dostarczyć z parafii chrztu dokument zaświadczający udzielenie sakramentu chrztu, w którym jest również adnotacja o przyjęciu sakramentu bierzmowania, jak i adnotacja stwierdzająca czy nie zostało zawarte małżeństwo z inną osobą. Dokument ten musi być wystawiony nie dawniej niż 6 miesięcy przed planowaną datą ślubu,
- Świadectwo bierzmowania – zazwyczaj jest wpisane na świadectwie chrztu, ale jeśli nie ma tam adnotacji, to trzeba je uzyskać w parafii, której narzeczona/ny przyjął ten sakrament,
- Świadectwo ukończenia katechizacji szkolnej,
- Świadectwo ukończenia kursu przedmałżeńskiego – w spotkaniach narzeczeni mogą uczestniczyć w innych parafiach. Uczestnictwo w nich jest potwierdzane przez osobę prowadzącą,
- Zaświadczenie z poradni rodzinnej – w spotkaniach narzeczeni mogą uczestniczyć w innych parafiach. Uczestnictwo w nich jest potwierdzane przez osobę prowadzącą,
- Zaświadczenie z Urzędu Stanu Cywilnego – stwierdzające, że między narzeczonymi nie zachodzą przeszkody prawne do zawarcia kontraktu cywilnego (zaświadczenie jest ważne trzy miesiące). Niniejszy dokument jest potrzebny w przypadku zawierania ślubu konkordatowego,
- Jeżeli któraś ze stron ma stwierdzenie nieważności poprzedniego małżeństwa potrzebne jest orzeczenie sądu w tej sprawie,
- Jeżeli któraś ze stron jest wdowcem (wdową), potrzebne jest zaświadczenie o zgonie współmałżonka,
- Jeżeli osoby już mają ślub cywilny przynoszą akt zawarcia małżeństwa z US
Po spisaniu protokołu, narzeczeni otrzymują:
- Prośbę o wygłoszenie zapowiedzi (jeśli jedna ze stron jest z innej parafii),
- Kartki do spowiedzi.
Zapowiedzi
Przed zawarciem małżeństwa należy się upewnić, że nic nie stoi na przeszkodzie do jego ważnego i godziwego zawarcia (Kan. 1066). W tym celu ogłasza się zapowiedzi przedślubne w parafii narzeczonego jak i narzeczonej przez trzy tygodnie.
Po spisaniu protokołu przedślubnego kapłan wydaje zapowiedzi przedślubne dla narzeczonych, którzy zamieszkują na terenie innej parafii. Zapowiedzi te należy zanieść do danej Kancelarii Parafialnej i ustalić termin odbioru. Po odebraniu zapowiedzi należy je dostarczyć z powrotem do parafii, w której odbędzie się ceremonia ślubna. Brak zapowiedzi równoważny jest z niemożnością udzielenia Sakramentu Małżeństwa. Zapowiedzi ogłasza się również w parafii ślubu.
Spowiedź przedślubna
Narzeczeni otrzymują również karteczki do spowiedzi przedślubnej, które dostarcza się w dniu ślubu do kancelarii. Przystępując do spowiedzi, proszę się przedstawić księdzu mówiąc: Jest to moja pierwsza / druga/ spowiedź przedślubna, wyznać grzechy i po spowiedzi podać księdzu dyskretnie kartkę.
Do Sakramentu Pokuty i Pojednania narzeczeni przystępują dwukrotnie. Pierwsza Spowiedź powinna odbyć się po spisaniu protokołu przedślubnego, a druga tuż przed ślubem, by w stanie łaski uświęcającej przystąpić do Sakramentu Małżeństwa.
Kto może być świadkiem na ślubie
Świadkiem udzielenia sakramentu małżeństwa mogą być osoby pełnoletnie, zdrowe psychicznie. Mogą być nawet innego wyznania.